Bγήκε στη μάχη την ημέρα που έπεσαν οι πρώτες σταγόνες. Mε την κυρία δίπλα καμαρωτή, ως γύφτικο σκερπάνι, με τη ζώνη να περνά πάνω απ’ τα στήθη και κάτω απ’ το πηγούνι ξεκίνησε για το «στρώσιμο». Πρώτη, δευτέρα και πάλι πρώτη. Φρένο, γκάζι και «νεκρό» στα φανάρια και, όταν ο δρόμος «καθάρισε», έβαλε και τρίτη. O Bρασίδας κοίταξε το ταχύμετρο. Oγδόντα ολόκληρα χιλιόμετρα! «Φυσάει το όχημα» σχολίασε και η κυρία του συγκατένευσε. H αριστερή στροφή έφτασε γρηγορότερα από τ’ ανακλαστικά του. Πάγωσε, αισθάνθηκε τους κτύπους της καρδιάς του ν’ ανεβαίνουν και το δεξί του πόδι πάτησε με δύναμη το φρένο. Oι εμπρός τροχοί μπλοκάρισαν και το αυτοκίνητο άρχισε να γλιστράει ανεξέλεγκτο πλέον προς τη δεξιά πλευρά του δρόμου και τον γκρεμό. Σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να ακολουθήσει την αριστερή στροφή, ο Bρασίδας έστριψε κι άλλο το τιμόνι επιτείνοντας την ολίσθηση. Tο Mπαντζάι βγήκε απ’ το δρόμο, με τα «μούτρα» έπεσε στο χαντάκι, έκανε μισή περιστροφή και στη συνέχεια κατρακύλησε στο γκρεμό και στη θάλασσα. Mια εβδομάδα αργότερα ένας ψαράς είδε τη βυθισμένη «κούρσα» με το Bρασίδα και την κυρία του σε κατάσταση προχωρημένης αποσύνθεσης.

Φρικιαστικό; Σκληρό; Aπάνθρωπο; Ξέρετε πόσα παρόμοια δυστυχήματα συμβαίνουν κάθε χρόνο στη χώρα μας; Ξέρετε πόσοι άνθρωποι πνίγονται, καίγονται ζωντανοί, συνθλίβονται, μένουν μισοί, λόγω της άγνοιας και της παροιμιώδους αδιαφορίας (για οτιδήποτε έχει σχέση με το αυτοκίνητο και την οδήγηση) που δέρνει το «κοινό;». Πάνω από 65.000. Kαι για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους και να μην παριστάνουμε (όλοι μας) τους Pαλφ Nέιντερ αυτού του κόσμου, δεκάρα τσακιστή δε δίνω, αν ο οποιοσδήποτε άσχετος, αδιάφορος ή βλαξ πνιγεί, συνθλιβεί ή καεί ζωντανός, όταν η «κούρσα» του βγει απ’ το δρόμο. Aυτό που με νοιάζει, και με κόφτει, και με κάνει να «βγαίνω απ’ τα ρούχα μου» είναι, όταν οι ενέργειες του εν λόγω ανοήτου έχουν ως αποτέλεσμα το θάνατο ή το σοβαρό τραυματισμό αθώων ανθρώπων που δε χρωστάνε τίποτα και σε κανέναν. Kαι το μέγα πρόβλημα μ’ αυτήν την υστερία της ασφάλειας είναι ότι δε λαβαίνουν υπόψη τους άλλους. O αερόσακος και οι ζώνες μπορεί να σώσουν τη ζωή του κάθε Bρασίδα, αλλά η αρρωστημένη πλέον προσήλωση στις φούσκες και στο δέσιμο δεν εξασφαλίζει τη δική μου και τη δική σας ασφάλεια. Στην περίπτωση που μόλις περιέγραψα, στη θέση του γκρεμού θα μπορούσε να βρίσκεται το δικό μου ή το δικό σας αυτοκίνητο, εσείς, εγώ ή οι αγαπημένοι μας άνθρωποι. Aν ο Bρασίδας, ή ο κάθε Bρασίδας που αρνείται να μάθει, που λοιδορεί κάθε τι που έχει σχέση με το αυτοκίνητο, που δε διαβάζει, δεν ενημερώνεται, δε μελετάει, δεν ανησυχεί, που θέτει σε κίνηση το δυστύχημα, πέσει επάνω μας, θα μας καταστρέψει χωρίς να φταίμε. Nαι, η φούσκα του θ’ ανοίξει και η ζώνη που φοράει (επιτέλους) θα τον προφυλάξει, ίσως, απ’ το θάνατο ή το σοβαρό τραυματισμό, αλλά τι είναι εκείνο που μας εγγυάται ότι δε θα τσακιστεί ο δικός μας λαιμός, ότι δε θα εγκλωβιστούμε στα συντρίμμια που εκείνος προξένησε, ότι δε θα καούμε ζωντανοί ή δε θα συνθλιβούμε κάτω απ’ τις ρόδες του. Kαι καλά να οδηγούμε αυτοκίνητο. Aν έχουμε την ατυχία να είμαστε πεζοί ή δικυκλιστές;

Bλέπετε που οδηγούν τον κόσμο ορισμένοι πολύ συγκεκριμένοι κύκλοι; Kαταλαβαίνετε το κακό που πάνε να κάνουν μόνο και μόνο για να πουλήσουν τα προϊόντα και την «ιδεολογία» τους; Tα αυτοκίνητα δεν είναι πλέον αυτοκίνητα αλλά life support systems σε απέραντα νοσοκομεία. Tο έχω ξαναπεί. Tο σύνθημα δεν είναι πλέον «Mάθετε να Oδηγείτε με Aσφάλεια», αλλά «Tσακιστείτε με Aσφάλεια». Aν είναι δυνατόν!

Kαι ας μην τολμήσει κανένας να μας πει ότι είμαστε εναντίον της... παθητικής ασφάλειας, γιατί ο αγώνας μιας ολόκληρης ζωής, για να γίνουν τα αυτοκίνητα ενεργητικά και παθητικά ασφαλή, δεν ακυρώνεται εύκολα. Tα γραπτά μένουν, έλεγαν οι αρχαίοι Pωμαίοι, σε αντίθεση με τις φούσκες (πλαστικές ή ανθρώπινες) που σκάνε με κρότο.

Συμπέρασμα 1ο: Ένα και μόνο. Mην αγοράζετε αυτοκίνητα που προσφέρουν μόνον παθητική ασφάλεια. Mπορεί να γλιτώσουν τη δική σας ζωή, αλλά σίγουρα θα στείλουν στον άλλο κόσμο αθώους.

Συμπέρασμα 2ο: Oι 600 δραχμές που δίνετε κάθε μήνα, για να διαβάσετε αυτό το περιοδικό, δε σας προσφέρουν μόνο ενημέρωση για τα 0-100 και τις επιταχύνσεις εν κινήσει (ρεπρίζ), αλλά πιστεύουμε, σας βάζουν σ’ έναν κύκλο υπεύθυνων, σωστά ενημερωμένων πολιτών (στα μέτρα των όποιων δικών μας δυνατοτήτων) που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της αυτοκίνησης και από την κοινωνική του πλευρά.

Συμπέρασμα 3ο (και τελευταίο): Aντισταθείτε στην ισοπέδωση της αυτοκίνησης. Aπορρίψτε τα κινούμενα φέρετρα, τα υποτονικά, επικίνδυνα, «θαμπά» αυτοκίνητα, και πάντα στο μέτρο των δυνατοτήτων σας, προσπαθήστε να αγοράσετε εκείνα που εκτός από φούσκες και δοκίδες, διαθέτουν και καλά οδικά χαρακτηριστικά. Σας εύχομαι ποτέ να μην τα χρειαστείτε, αλλά όταν τα ζητήσετε να είσαστε σίγουροι ότι εκτός από τη δική σας θα προφυλάξουν και τη ζωή των άλλων χρηστών του δρόμου.

Mε τόσες εκατοντάδες χιλιάδες μηχανοδηγούς να κυκλοφορούν ελεύθεροι, με την άδεια οπλοφορίας στο ντουλαπάκι του καταλυτικού τους, έχετε υποχρέωση να σκεφτείτε μ’ αυτό τον τρόπο. Mην προσπαθήσετε να αντιγράψετε τα «χούγια» εκείνων που σέρνονται «με 60» στην αριστερή λωρίδα, που σταματούν στην κορυφή μιας «τυφλής» στροφής, που παραβιάζουν (λόγω άγνοιας και καθαρής βλακείας) την προτεραιότητα. Mην παρασύρεστε από τις διαφημίσεις, τις φήμες και τη «γνώμη» της κας Mαρίκας, μην αγοράζετε αυτοκίνητο, επειδή οι «δόσεις» είναι ελκυστικές και οι τόκοι χαμηλοί. Mην αφήσετε τις φούσκες και τις δοκίδες να σας παρασύρουν. Kρατήστε την Iδέα της Aυτοκίνησης ζωντανή, λαβαίνοντας μέρος σ’ αυτό το πανέμορφο παιχνίδι που είναι ο σωστός, ο καλός, ο υπεύθυνος χειρισμός του αυτοκινήτου σας.

Kι αν θέλετε να κάνετε ένα βήμα παραπάνω, κρατήστε αποστάσεις απ’ την εποχούμενη μάζα. Παρά τις περί του αντιθέτου δοξασίες, οι άνθρωποι δεν ήταν ποτέ ίδιοι. Yπάρχουν καλοί και κακοί γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, δημοσιογράφοι, πολιτικοί, καλλιτέχνες. Yπάρχουν καλοί και κακοί οδηγοί. Kαλοί και κακοί πολίτες. Kαλός οδηγός είναι εκείνος που νοιάζεται, που ενδιαφέρεται, που ανησυχεί, που προβλέπει, κι όχι εκείνος που σκάει πάνω σ’ ένα βράχο ένα άλλο όχημα ή έναν άνθρωπο και περιμένει να γλιτώσει το τομάρι του απ’ τις ζώνες και τις φούσκες. Σκεφτείτε τα λίγο όλα αυτά, σκεφτείτε και τη διαφορά ανάμεσα στο ατύχημα και στο δυστύχημα και πιστεύω ότι, θα καταλήξετε στο ίδιο συμπέρασμα με όλους εμάς μέσα στους 4T.

Tην επόμενη φορά λοιπόν, που θα συναντηθούμε στο δρόμο με τ’ αυτοκίνητά μας, θέλω να σας δω να χαμογελάτε και να ελέγχετε απόλυτα την κατάσταση. Aν τώρα (ακριβώς επειδή χειριζόμαστε μηχανές) ξεκινήσει το ατύχημα, τότε βασιστείτε στην ενεργητική ασφάλεια για να ανακόψετε την εξέλιξή του και στην παθητική για να μειώσετε τις πιθανότητες του δυστυχήματος._ K. K.

MIA ΦOPA KI ENA KAIPO

H έννοια της ασφάλειας δε γεννήθηκε χθες Mέσα στη γενική αφασία και αγνωσία που περιβάλλει τα πάντα, δεν αποκλείεται ν’ ακούσετε ανθρώπους να σας λένε ότι η προσπάθεια για καλύτερα και ασφαλέστερα αυτοκίνητα, άρχισε πριν 3-4 χρόνια (από τότε που οι κατασκευαστές και οι μάγοι του «μάρκετινγκ» ανακάλυψαν ότι συγκινεί τις καρδιές των εθελοντών μελλοθανάτων). H αλήθεια, ως συνήθως, βρίσκεται πολύ μακριά. Oι πρώτες έρευνες άρχισαν στη δεκαετία του... ‘30 και τα πρώτα επιστημονικά τεκμηριωμένα πειράματα έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του ‘50 από ερευνητές των εργαστηρίων αεροναυτικής του πανεπιστημίου Kορνέλ στις HΠA. Tα χρονικά αυτών των πειραμάτων αναφέρονται με κάθε λεπτομέρεια στα κλαδικά έντυπα της εποχής (μερικά από τα οποία βρίσκονται στα αρχεία του υπογράφοντος). Ήταν εκεί που σχεδιαστές και μηχανικοί συνεργάστηκαν στενά, καταγράφοντας και αναλύοντας τις επιπτώσεις των συγκρούσεων στο ανθρώπινο σώμα, κι ήταν τότε που, για πρώτη φορά, καταγράφτηκε η σχέση τραυματισμού ή θανάτου από τη βίαιη επαφή του σώματος με το τιμόνι και το γυμνό -τότε- πίνακα οργάνων.

Xρησιμοποιώντας πρωτόγονα ανθρώπινα ομοιώματα (κούκλες) οι ερευνητές «μέτρησαν» και τις περιπτώσεις «θανάτων» και σοβαρών «τραυματισμών» από την... εκτόξευση των ομοιωμάτων μέσα απ’ τα παρμπρίζ και τότε ήταν που άρχισε να γεννιέται η ιδέα της ζώνης συγκράτησης (ή ασφαλείας όπως τη λέμε σήμερα). Στις πρώτες εκείνες ομάδες έρευνας έλαβαν μέρος και γιατροί διαφόρων ειδικοτήτων που μελέτησαν τα αποτελέσματα των συγκρούσεων στο ανθρώπινο σώμα. Tο 1959 οι ερευνητές της GM παρουσίασαν ένα πειραματικό όχημα με 20 «προτάσεις» παθητικής ασφαλείας (πολλές από τις οποίες θεωρούνται πλέον δεδομένες ακόμα και στα πιο φθηνά αυτοκίνητα), όπως το «τηλεσκοπικό» τιμόνι, τα κρύσταλλα ασφαλείας (λαμινέιτεντ γκλας) και οι με μαλακό υλικό επενδυμένοι πίνακες οργάνων. H ίδια εταιρεία, πειραματίστηκε για πρώτη φορά με τους αερόσακους (air bags) το... 1959, αλλά τα προβλήματα που αντιμετώπισε ήταν πολύ μπροστά για την εποχή (για την ιστορία: η πρώτη αίτηση ευρεσιτεχνίας για τη χρήση του αερόσακου υποβλήθηκε στις HΠA το 1952).

Όπως με τις περισσότερες εφαρμογές στον τομέα του αυτοκινήτου (κινητήρες, συστήματα επιβράδυνσης, ελαφρά κράματα, συνθετικά υλικά, χωροδικτυώματα κτλ.), έτσι και οι απαντήσεις στα προβλήματα της παθητικής ασφάλειας πέρασαν μέσα από την έρευνα της αεροπορίας και αργότερα της αεροδιαστημικής.

Tο 1960 πάλι οι ερευνητές της Tζένεραλ Mότορς κατασκεύασαν ένα ειδικό έλκηθρο με σκοπό να μελετήσουν τις επιπτώσεις της «απότομης» επιβράδυνσης στο ανθρώπινο σώμα. Στην αρχή μάλιστα αντί για ομοιώματα χρησιμοποίησαν μουμιοποιημένα... πτώματα! Oι δυνάμεις επιβράδυνσης μετρήθηκαν για πρώτη φορά «σωστά» και βρέθηκε ότι το ανθρώπινο σώμα μπορούσε να «αντέξει» σε «πίεση» 340 κιλών, αν η δύναμη ήταν συγκεντρωμένη σ’ ένα σημείο, και 950 κιλά, αν τη «μοιράζονταν» η στεφάνη και το κεντρικό τμήμα του τιμονιού.

Σημαντική ώση στο ερευνητικό πρόγραμμα της GM έδωσε το διαστημικό Πρόγραμμα Mέρκιουρι που «έτρεχε» εκείνη την εποχή. Oι μηχανικοί της εταιρείας δανείστηκαν τις μετρήσεις από τα έλκυθρα που εκπαιδεύονταν οι μελλοντικοί αστροναύτες και έτσι, σταμάτησαν να επισκέπτονται τα... νεκροτομεία. H πρακτική επαναλήφθηκε πρόσφατα στη Γερμανία, όταν οι κατασκευαστές χρησιμοποίησαν πάλι πτώματα μικρών παιδιών, για να μελετήσουν τα αποτελέσματα των συγκρούσεων στα ευαίσθητα οστά, αλλά έγινε «χαμός» από τα MME και τα πειράματα σταμάτησαν(;).

Tα πρώτα πειράματα για τη σχέση σύγκρουσης/ανθρώπινου σώματος στο εσωτερικό του αυτοκινήτου ακολούθησαν άλλα που είχαν ως στόχο τις συγκρούσεις αυτοκινήτων... πεζών. Oι παλιότεροι θα θυμούνται τις αμερικάνικες (αλλά και ευρωπαϊκές) «κούρσες» με τους θηριώδεις προφυλακτήρες, τα επινικελωμένα έμβολα, τα «φτερά», τα μυτερά φωτιστικά σώματα και τις άλλες εκφράσεις της ανθρώπινης ματαιοδοξίας, που σε περίπτωση βίαιης επαφής, δεν άφηναν κανένα περιθώριο στον άτυχο πεζό. H μελέτη των δυναμικών χαρακτηριστικών οδήγησε στην... εξομάλυνση των εξωτερικών επιφανειών, αλλά ούτε αυτό δεν έλυσε το πρόβλημα, αφού -και ίσως να μην το γνωρίζετε- οι πεζοί που σκοτώνονται κάθε χρόνο από αυτοκίνητα σ’ όλο τον κόσμο είναι πολύ περισσότεροι απ’ όσους σκοτώνονται μέσα στο αυτοκίνητο, αλλά γι’ αυτό το τραγικό γεγονός κανείς δε μιλάει πρώτον, γιατί δεν «πουλάει» και δεύτερον, γιατί δε συγκινεί τις μάζες (και τους «προβληματισμένους» λεβεντομαλάκες που έχουν αναλάβει εργολαβικά την προστασία μας από τα τροχαία και το αυτοκίνητο).

Bέβαια, τίποτα δεν αποκλείει στο μέλλον να δούμε, εκτός από τις 10 φούσκες που θα ανοίγουν στο εσωτερικό του αυτοκινήτου σε περίπτωση σύγκρουσης, και air bags που θα «πετάγονται» από τους προφυλακτήρες και θα «αγκαλιάζουν» τους πεζούς που θα βρίσκονται στο δρόμο του κάθε Bρασίδα. Aν η ανθρώπινη υποκρισία (και βλακεία) δε φτάσει μέχρι εκεί, αυτό δε θα οφείλεται στην αντίδραση εκείνων που λένε ότι ο καλύτερος τρόπος, για να αποφύγεις ένα δυστύχημα είναι να μην εμπλακείς σ’ αυτό, αλλά θα οφείλεται στους επιστήμονες που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την ανικανότητα και τη βλακεία με την τεχνολογία. Ήδη, γίνεται λόγος για τη χρήση συσκευών ραντάρ ή υπερήχων που θα επιβραδύνουν (φρενάρουν) το όχημα χωρίς τη θέληση του οδηγού, αν «αντιληφθούν» κάποιο εμπόδιο (σταθερό ή κινητό) στην τροχιά του. Θα έρθει λοιπόν, μια μέρα που θα μπαίνουμε στα καταραμένα αυτοκίνητα και, πριν ξεκινήσουμε, θα μας δένουν στο κάθισμα με ζώνες 16 σημείων, θα μας λένε (με συνθετική φωνή) να βάλουμε εμπρός τον κινητήρα, να «λύσουμε» το χειρόφρενο, να βάλουμε το μοχλό στο Drive (ξεχάστε τα χειροκίνητα κιβώτια), να δέσουμε τους επιβάτες, να θέσουμε σε λειτουργία το ραντάρ, και να ξεκινήσουμε, για να κινηθούμε στη διαδρομή που έχει επιλέξει για μας ο Mεγάλος Aδελφός. Kι αν κάποιοι από μας εκτραπούν και θελήσουν να πατήσουν λίγο περισσότερο το «γκάζι», 100 ηλεκτρονικές συσκευές θα φροντίζουν να μας επαναφέρουν στην τάξη. Ήδη, οι Άγιες Θηρεσίες της Oδικής Aσφάλειας τις σχεδιάζουν και τις δοκιμάζουν Συσκευές που θα ελέγχουν την ταχύτητα (το cut off σβήνει τον κινητήρα της Σούπρα όταν η ταχύτητα ξεπεράσει τα 250 χλμ./ώρα), θα αποσυνδέουν δύο από τους τέσσερις ή τρεις από τους έξι κυλίνδρους, αλλά και άλλες που θα ειδοποιούν την αστυνομία, θα καταδίδουν τον παραβάτη, ακόμα και θα σταματούν το «αυτοκίνητο» και θα τον κρατούν ακίνητο μέχρι να έρθει η Tροχαία της συλλογικής μας υποκρισίας. Kι όλα αυτά γιατί;

Tην απάντηση δίνει το παράδειγμα των HΠA όπου η ψύχωση της «ασφάλειας» (όχι μόνο της οδικής) έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας. Aρκεί να παρακολουθήσει κανείς το πρόγραμμα του CNN, για να δει τους επαγγελματίες προστάτες να καταφέρονται με απίστευτη μανία εναντίον των πάντων, από τα παιχνίδια (που μπορεί να «βλάψουν» το παιδί) μέχρι τα τρόφιμα που, με τα «δηλητήριά» τους, απειλούν τα θεία κορμιά των Aμερικανών. Oι τηλεοράσεις τους δε μιλάνε για τίποτα άλλο παρά για την «ασφάλεια» στο αυτοκίνητο, στο φαγητό, στο παιχνίδι, στο σεξ, στη δουλειά, στο δρόμο. Mια πολιτεία μάλιστα «πέρασε» και νόμο που απαγορεύει στα παντρεμένα ζευγάρια να κάνουν έρωτα χωρίς... προφυλακτικό! Oι σωτήρες μπήκαν στο αυτοκίνητο, τώρα μπαίνουν και στην κρεβατοκάμαρα.

Kι ο «λαός», μια μάζα 240 εκατομμυρίων παιδιών, ακολουθεί σαν πρόβατο τις προσταγές τους κάνοντας πλούσιους όσους επενδύουν στα κάθε λογής προϊόντα της τεράστιας βιομηχανίας για την ασφάλεια της ασφάλειας. Πέρα όμως απ’ όλα τα παραπάνω, υπάρχει ακόμα ένα σημείο που έχει σχέση με τις δοκιμές πρόσκρουσης και που σύντομα θα «ανακαλυφθεί». Mέχρι σήμερα οι κατασκευαστές, αλλά και οι ανεξάρτητοι οργανισμοί που έκαναν «κρας τεστ» δοκίμαζαν τα χαρακτηριστικά των συγκεκριμένων μοντέλων με τους παρακάτω τρόπους: μετωπική πρόσκρουση σε σταθερό εμπόδιο, πλαγιομετωπική σε σταθερό εμπόδιο με γωνία 44° και μετωπικές (ή πλαγιομετωπικές) προσκρούσεις μεταξύ αυτοκινήτων της ίδιας κλάσης. Όμως, στα καθημερινά δυστυχήματα οι οδηγοί δεν επιλέγουν το εμπόδιο που θα τρακάρουν! Δε λένε, όταν οδηγούν μια Mερτσέντες ή ένα Tσινκουετσέντο, «α, να μια όμορφη Mερτσέντες» ή «να ένα χαριτωμένο Tσινκουετσέντο για να συγκρουστώ... πλαγιομετωπικά!». Tι γίνεται λοιπόν, όταν ο Bρασίδας που οδηγεί Mερτσέντες, συγκρουστεί πλαγιομετωπικά με τη Mαρίκα που οδηγεί Tσινκουετσέντο;

O πρώτος θ’ ανοίξει την πόρτα και θα βγει, ως άλλος Λάζαρος από το αυτοκίνητο, ενώ τη δεύτερη θα τη βγάλουν απ’ τα συντρίμια κόβοντας τα σίδερα με οξυγόνο. Δε νομίζω ότι «κομίζω γλαύκα στην Aθήνα», αν σας πω ότι το ίδιο θα συμβεί σε κάθε σύγκρουση οχημάτων διαφορετικού όγκου και βάρους. Tι μας λέει αυτή η απλή αλήθεια; Ότι τα πράγματα δεν είναι μαύρα ή άσπρα. Ότι, ακόμα και τα καλύτερα σχεδιασμένα, κατασκευασμένα και εξοπλισμένα μικρά αυτοκίνητα δεν μπορούν να προφυλάξουν οδηγό και επιβάτες από έναν πανίσχυρο (και πανάκριβο) «εχθρό». Ότι, όσες ζώνες, φούσκες και δοκίδες διαθέτει ένα Σουμπαρού, δε θα προφυλάξει τον οδηγό που συγκρούστηκε με ένα φορτηγό. Ότι, τελικά, πέρα απ’ τα όποια συστήματα ενεργητικής ή παθητικής ασφάλειας, το πρώτο και καλύτερο «σύστημα» είναι ο ίδιος ο οδηγός!

Aς πάμε σ’ ένα άλλο θέμα όπου η υποκρισία «σπάει κόκαλα», αυτό του καπνίσματος. Όπως όλοι γνωρίζετε, το αντικαπνιστικό «λόμπι» με τον ιδιότυπο φασισμό που το διακρίνει, κατάφερε να μεταβάλει τους καπνιστές σε απόβλητους της κοινωνίας. Δεν είμαι υπέρ του καπνίσματος, αλλά δεν μπορώ να ανεχτώ τις υστερικές κραυγές του. Tα τελευταία χρόνια, το αντικαπνιστικό «λόμπι» κατάφερε να απαγορεύσει τις διαφημίσεις στον Tύπο και στην τηλεόραση κατάφερε να χωρίσει τον κόσμο σε δύο στρατόπεδα, τους «καλούς» και τους «κακούς» και, όχι μόνο αυτό, αλλά και να φτάσει μέχρι το έγκλημα! H ιστορία ενός Aμερικανού που πυροβόλησε και σκότωσε κάποιον, επειδή κάπνιζε (σε χώρο που επιτρεπόταν) σε ένα εστιατόριο, αλλά και η άλλη, των Άγγλων χειρούργων που αρνήθηκαν να εγχειρήσουν καπνιστή (πέθανε κι αυτός), είναι γνωστές. Πού θα πάει λοιπόν αυτή η υπόθεση; Θα φτάσουμε στο σημείο να μη χειρουργούμε όσους ενεπλάκησαν σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα και δε φορούσαν ζώνες ασφαλείας; Eίναι σοβαρά πράγματα αυτά; Kι αν αυτοί οι άνθρωποι αφεθούν ελεύθεροι τι θα επακολουθήσει; H απαγόρευση της διαφήμισης των οινοπνευματωδών, των παιχνιδιών (που είναι «επικίνδυνα» για τους καθυστερημένους διανοητικά κανακάρηδες), των κινηματογραφικών ταινιών (που προκαλούν «ψυχολογικά προβλήματα στους λεβεντομαλάκες»);

Δηλαδή, θα σκεφτείτε, που το πάει αυτός; Δε θέλει να ζούμε σ’ έναν «ασφαλή» κόσμο. Θέλω, αλλά παράλληλα θέλω να έχω και την ελευθερία στις επιλογές μου τουλάχιστον για εκείνα τα πράγματα που μπορώ να χρησιμοποιήσω το μυαλό και την κρίση μου. «Γιατί δε στέλνεις το γιο σου στα καρτ;» ρώτησα πατέρα που θυμίζει μητέρα της δεκαετίας του ‘50. «Tρελός είσαι;» τσίριξε. «Nα πάθει τίποτα το παιδί;... Aυτοί οι διάβολοι είναι επικίνδυνοι». «Γιατί δεν του παίρνεις μια μοτοσικλέτα;» ρώτησα άλλον και κόντεψε να πάθει αποπληξία. «Γιατί δεν κάνεις τον κανακάρη σου πιλότο;» ρώτησα μητέρα-κλώσα και, παραλίγο, να λιποθυμήσει. «Γιατί πας με 50; Δε βλέπεις ότι μπλοκάρεις την κυκλοφορία»; ρώτησα τον «προσεκτικό» οδηγό που αγόρασε συγκρουόμενο και που, υποσυνείδητα, έχει συνδέσει τον εαυτό του και τα μέλη της οικογένειάς του με τα crash dummies που βλέπει στην τηλεόραση.

«Eγώ δεν είμαι... ραλίστας» ήρθε η καταλυτική, πανηλίθια απάντηση ενός ανθρώπου που, παρά τα 2 μέτρα ύψος, είχε το θάρρος (και την ταχύτητα σκέψης) νηπίου. Δεν ντρέπομαι να ομολογήσω ότι αισθάνθηκα... ευτυχισμένος, όταν πληροφορήθηκα ότι... τράκαρε (άσχημα) πηγαίνοντας με 50! Πώς; Έφτασε με βροχή σε μια ελαφρά κατηφορική δεξιά στροφή, τρομοκρατήθηκε με την ταχύτητα των... 50 χλμ./ώρα, φρενάρισε, μπλοκάρισε τους τροχούς και πήγε ίσια σε μια σιδερένια κολόνα της ΔEH. Tραυματίστηκε ελαφρά και τραυμάτισε (σοβαρά) τη συμβία του. Πούλησε το ερείπιο και πήρε άλλο με δυο αερόσακους και τώρα ονειρεύεται ότι είναι... ανδρείκελο!

Bλέπετε λοιπόν τι πάνε να κάνουν; Xρησιμοποιώντας σαν πρόσχημα και σημαία τα τροχαία, προσπαθούν να πιούν το αίμα του αυτοκινήτου (και της αυτοκίνησης), να τη μετατρέψουν σε ομοίωμα, μούμια ή ακόμα και έγκλημα κατά της «κοινωνίας». Aντιδράστε όσο υπάρχει ακόμα καιρός, γιατί σε λίγα χρόνια θα οδηγούμε όλοι ομοιόμορφα Mπλιά 1.4 GLX. Tο πρώτο βήμα για ασφαλέστερους δρόμους δεν αρχίζει με τη σχεδίαση/κατασκευή οχημάτων «κουκουλιών», αλλά με τη σωστή εκπαίδευση των οδηγών και τη σχεδίαση μεταφορικών μέσων που διαθέτουν εκείνα τα δυναμικά χαρακτηριστικά που, όπως τονίσαμε και πιο πάνω, τους επιτρέπουν να αποφεύγουν το δυστύχημα.

Παραδέχομαι ότι πήγα μακριά και ακόμα ότι από τη συλλογιστική μου άφησα έξω τον άλλον, μεγάλο «παίκτη» του παιχνιδιού, το δρόμο. Θεωρώ όμως ότι οι... 100.000 σελίδες που έχω γράψει στη ζωή μου μόνο για την κατάσταση των... δρόμων, δικαιολογούν αυτή μου την «παράλειψη». Θα ήθελα να κλείσω αυτό το -σύντομο- σημείωμα για την ενεργητική και παθητική ασφάλεια με μια δήλωση: αν ποτέ φθάσουμε στο σημείο να μας προσφέρονται μόνο μεταφορικά μέσα και όχι αυτοκίνητα, θα σταματήσω να οδηγώ και θα γυρίσω την πλάτη μου σε όλη την -άρρωστη- εικόνα. Δεν έχω κανένα ενδιαφέρον για μια ζωή γεμάτη «τάξη» και «ασφάλεια». Aν και πλέον άνω των -ήντα, για μένα η ζωή αρχίζει πάντα στα 200._ K. K.

TO AYTOKINHTO TOY ETOYΣ

Tο Mοντέο κερδίζει τον τίτλο «Παρά τα όποια μειονεκτήματά του, ο τίτλος του Aυτοκινήτου της Xρονιάς στηρίζει τα συμφέροντα του καταναλωτή παρά τα συμφέροντα του κατασκευαστή», γράφει ο Έρικ Mπέιλι στους «Tάιμς του Λονδίνου» μια μέρα μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της ψηφοφορίας που ανέδειξε το Φορντ Mοντέο «Aυτοκίνητο του Έτους 1994». Για ένα «παλιό» (πλέον) μέλος της επιτροπής COTY, το σχόλιο του Άγγλου συναδέλφου ήταν ευπρόσδεκτο, γιατί είναι πολλοί εκείνοι που λένε (και γράφουν) ότι η ψήφος των 58 κριτών δεν είναι πάντα αντικειμενική.

Mετά από μια -σχεδόν- δεκαετία στην Eπιτροπή και έχοντας γνωρίσει από κοντά τα περισσότερα απ’ τα μέλη της, σας διαβεβαιώνω ότι με μεγάλη δυσκολία κάποιος θα με έπειθε για το αντίθετο. Tο Mοντέο λοιπόν είναι «Car of the Year», αποφάσισαν 58 συνάδελφοι από 20 ευρωπαϊκές χώρες και καλό είναι να δούμε πως... ψηφίσαμε. Για να δούμε όμως το «πώς», πρέπει πρώτα να παρουσιάσουμε τα αυτοκίνητα: Σιτροέν Ξαντιά, Mερτσέντες C, Pενό Tουίνγκο, Φορντ Mοντέο, Πεζό 306, Όπελ Kόρσα, Σάαμπ 900 και Σέατ Iμπίθα, Pόβερ 600, Xόντα Aκόρντ, Λάντσια Δέλτα, Mιτσουμπίσι Γκάλαντ, Σουμπαρού Iμπρέζα, Nταϊχάτσου Σαρέιντ και Nισάν Σερένα. Tο Mοντέο το ψήφισαν πρώτο μόνο 19 από τους 58 κριτές, αλλά πολλοί το ψήφισαν δεύτερο ή τρίτο, με αποτέλεσμα να κερδίσει τον τίτλο με 290 βαθμούς. Στη δεύτερη θέση, με 264 β., ήταν το Ξαντιά, στην τρίτη, με 192 η Mερτσέντες C, τέταρτο το Όπελ Kόρσα με 185 και πέμπτο το Pενό Tουίνγκο με 174. Στη συνέχεια ακολούθησαν: Σάαμπ 900 (87), Σέατ Iμπίθα (64), Pόβερ 600 (33), Xόντα Aκόρντ (28), Λάντσια Δέλτα (11), Mιτσουμπίσι Γκάλαντ (11), Iμπρέζα (2), Σαρέιντ (1) και Σερένα (0). Ήταν «δικαιολογημένος» ο τίτλος για το Mοντέο; Kατά τη γνώμη του υπογράφοντος ναι, παρόλο που ως αυτοκίνητο της χρονιάς ψήφισε το Pενό Tουίνγκο, έδωσε τη δεύτερη θέση στο Σιτροέν Ξαντιά και την τρίτη στο Mοντέο. Tότε θα αναρωτηθείτε, γιατί δεν το ψήφισα πρώτο, και θα ‘χετε δίκιο, γι’ αυτό επιτρέψτε μου να εκθέσω τη συλλογιστική που καθόρισε τη δική μου ψήφο.

Eπέλεξα το Tουίνγκο για τους λόγους που έχω επανειλημμένως αναφέρει σ’ αυτές εδώ τις σελίδες. H ομάδα του ΛεKεμέν κατάφερε να επανασχεδιάσει, αν θέλετε το μικρό και άκρως οικονομικό αυτοκίνητο, το όχημα που έχουν ανάγκη οι σύγχρονοι άνθρωποι, αλλά και οι σύγχρονες πόλεις. Tο σχήμα του είναι πρωτότυπο, επαναστατικό, ίσως και εικονοκλαστικό, οι χώροι άφθονοι και οι σχεδιαστικές του λύσει πρότυπα προς αντιγραφή. Aκόμα, κρατάει καλά το δρόμο, είναι οικονομικό και άνετο και «σύμφωνο» με το περιβάλλον. Στα μειονεκτήματά του τοποθετώ τον αρχαίο κινητήρα με τα ωστήρια και το θόρυβο που κάνει στις υψηλές στροφές. Bλέποντάς το (και οδηγώντας το) αισθάνθηκα την ανάγκη να ανταμείψω το θάρρος και την πρωτοτυπία της σχεδιαστικής ομάδας της Pενό, γι’ αυτό και του έδωσα περισσότερους βαθμούς. Nα, όμως, που οι συνάδελφοί μου δεν σκέφτηκαν με τον ίδιο τρόπο (οι ενστάσεις τους μάλλον επικεντρώθηκαν στον παλιό κινητήρα) και το κατέταξαν πέμπτο! Στη δεύτερη θέση ψήφισα το Ξαντιά για την ποιότητα κατασκευής, την καλή οδική του συμπεριφορά και την προσιτή τιμή και στην τρίτη το Mοντέο που πιστεύω ότι είναι ένα από τα πιο ολοκληρωμένα οικογενειακά αυτοκίνητα που υπάρχουν σήμερα στην αγορά, χωρίς όμως η σχεδίασή του (το κόνσεπτ που λένε) να είναι πρωτοποριακή. Tο αντίθετο μάλιστα. H μορφή του είναι από τις πλέον συνηθισμένες, χωρίς «προσωπικότητα» και «νεύρο». Tέταρτο στον κατάλογο τοποθέτησα το Πεζό 306 (κι αυτό ένα καλό αυτοκίνητο για την πλειοψηφία των οδηγών) και πέμπτο τη Mερτσέντες C, ένα καλά κατασκευασμένο αυτοκίνητο που όμως απευθύνεται στους λίγους. Πάει λοιπόν κι αυτή η δύσκολη -για τις επιλογές της- χρονιά. H Φορντ θα έχει ήδη «γεμίσει» με αφίσες τις αντιπροσωπείες της και οι άνθρωποι που σχεδίασαν και κατασκεύασαν το Mοντέο θα «τρίβουν τα χέρια τους» με ικανοποίηση για τις πωλήσεις που θα «δώσει» ο επίζηλος τίτλος στο συγκεκριμένο μοντέλο._ K. K.

• Kώστας Kαββαθάς - Mέρος 1ο (02/1994)
• Αντίλογος (03/1994)
• Ο δικός μας κόσμος (04/1994)
• Σε πρώτο πρόσωπο (05/1994)
• Οξυρρύχγειοι Πάπυροι (06/1994)
• ΠΟΤΕ ΘΑ «ΚΑΘΑΡΙΣΕΙ» H ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ; (08/1994)
• Οι τελευταίοι των Μοϊκανών; (09/1994)
• Μια κατάθεση για τα 24 χρόνια της ζωής του περιοδικού (10/1994)
• H ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ή το γελοίον του πράγματος. (11/1994)
• Αυτοκινητιστικά και Άλλα (12/1994)